دانه و پودر قهوه به عنوان بخش جدایی ناپذیر از زندگی روزمره ما؛ در اشکال مختلفی مانند قهوه ترک، قهوه فیلتری و اسپرسو مصرف می شوند. سفر این نوشیدنی خوشمزه با کاشت بذر در زمین آغاز می شود و در مراحل پیچیده تولید آن ادامه می یابد. پاسخ به اینکه هر فنجان قهوه از چه چیزی درست میشود به یک سفر طولانی، دقیق و سخت ختم می شود. رعایت کیفیت مراحل تولید میوه قهوه، نقش مهمی در ایجاد طعم و عطر قهوه ایفا می کند که هر مرحله کیفیت و مرغوبیت محصول نهایی را شکل می دهد.
دانه های قهوه برای اینکه به عنوان نوشیدنی به دست ما برسند در پشت صحنه مراحل سخت و زیادی را باید متحمل شوند! یک فنجان قهوه دلپذیری که در طول روز نوشیده می شود، ابتدا به صورت میوه قهوه که تقریبا شبیه میوه گیلاس هستند، از مزارع قهوه کشت می شوند. درواقع هر آن چه که بعدها به عنوان نوشیدنی مصرف می شود از داخل این میوه نشئت می گیرد. در ادامه متوجه خواهید شد که میوه قهوه چیست و دقیقا قهوه از چه چیزی درست میشه؟
دانه و پودر قهوه چیست؟
دانه و پودر قهوه شکل فرآوری شده دانه های داخل میوه قهوه است. مراحل تولید میوه قهوه شامل جدا کردن دانه ها از گوشت میوه و آماده سازی آنها برای بو دادن است. دانه های قهوه به طور کلی در دو نوع اصلی در سراسر جهان یافت می شوند، عربیکا و روبوستا که هر نوع قهوه دارای عطر و طعم منحصر به فردی است. دانه های قهوه عربیکا طعم غنی تر و متعادل تری دارند، در حالی که قهوه روبوستا طعم قوی تر، تندتر و کافئین بالاتری دارد.
مراحل تولید میوه دانه و پودر قهوه چیست؟
قهوه یک نوشیدنی محبوب در سراسر جهان است و برای اینکه بدانید قهوه از چه چیزی درست میشه بهتر است اول با نحوه کاشت گیاه قهوه و مراحل تولید میوه آن آشنا شوید. در بسیاری از مناطق بهویژه در مناطق گرمسیری از اتیوپی تا کلمبیا، از برزیل تا ویتنام این گیاه کشت میشود. از کاشت دانههای قهوه در خاک تا انتقال آنها به فنجان به عنوان نوشیدنی، هر مرحله از این سفر خیرهکننده باید بهدقت سازماندهی شود.
مراحل تولید قهوه فرآیند پیچیدهای است که تحت تأثیر متغیرهای محیطی متعدد توسعه مییابد. در این فرآیند عواملی مانند شرایط آب و هوایی و عرض جغرافیایی از جمله عواملی هستند که عطر، طعم و کیفیت قهوه را تعیین میکنند.
درخت قهوه که عمدتا در مناطق گرمسیری و نیمه گرمسیری رشد میکند، به تغییرات دمایی ناگهانی و دمای بالای 25 درجه سانتی گراد حساس است.
1- نحوه کاشت گیاه قهوه
دانه قهوه در واقع دانه گیاه قهوه است. وقتی خشک، بو داده و آسیاب میشود، برای مصرف نوشیدنی قهوه آماده است. اگر دانه سبز قهوه در خاک کاشته شود، یک درخت قهوه جدید رشد میکند. برای اینکه این بذر جوانه بزند، منطقه کاشته شده باید به دفعات منظم آبیاری شود. علاوهبراین، منطقه کاشت نباید بیشازحد در معرض نور خورشید باشد. بهطورکلی، کاشت قهوه در فصل بارندگی انجام میشود.
2- برداشت میوه قهوه
اگرچه میوه دادن برای هر گیاه قهوه متفاوت است، اما به طورکلی 3-4 سال طول میکشد تا یک درخت قهوه میوه بدهد. در طول دوره رشد، رنگ میوه قهوهای که مناسب برای برداشت است به رنگ قرمز روشن تبدیل میشود. برداشت سالیانه یکبار انجام میشود که در برخی از کشورهای لاتین مانند کلمبیا، محصول را میتوان دو بار در سال برداشت کرد؛ برداشت مرحله اول و مرحله دوم. در اکثر کشورها، برداشت به صورت دستی انجام میشود تا از کیفیت محصولات اطمینان حاصل شود. در کشورها یا مناطقی که مزارع قهوه در دشتهای بزرگ هستند، مانند برزیل، برداشت با ماشین انجام میشود.
برداشت قهوه با دست یا ماشین، به یکی از دو روش زیر انجام میشود:
برداشت عمومی:
تمام میوههای درخت، حتی اگر در زمان رسیدن، با هم فرق داشته باشند، بهصورت یکباره با جدا کردن شاخهها با دست یا ماشین جمعآوری میشوند.
برداشت انتخابی:
در این روش محصول فقط با دست چیده میشود. در این روش، میوههای کاملا رسیده انتخاب میشوند. این برداشت زمان زیادی میبرد و جمع کنندهها هر 8 تا 10 روز برای جمعآوری میوههای رسیده باید وارد مزرعه شوند. از آنجایی که این روش برداشت نیاز به کار و زمان زیادی دارد، میوه قهوه عربیکا که بسیار ویژه هست هم با این روش برداشت میشود.
یک برداشت کننده خوب تنها میتواند ۵۰ تا ۱۰۰ کیلوگرم میوه در روز جمعآوری کند. این مقدار قهوه به معنای تقریباً ۱۰ تا ۲۰ کیلوگرم دانه قهوه است. میوههای جمع آوری شده به مراکز فرآوری ارسال میشود.
3- پردازش میوه قهوه
در ادامه مطلب قهوه از چه چیزی درست میشه؟ به پردازش دانه ها میرسیم. پردازش باید بلافاصله پساز جمعآوری قهوه آغاز شود. فرآیند پردازش با دو روش مختلف و بسته به منطقه و رسوم محلی متفاوت است:
روش خشک:
این روش یک روش فرآوری قدیمی است. این روش در مناطقی با منابع آبی محدود استفاده میشود. میوههای قهوه جمعآوری شده در فضای وسیعی در آفتاب خشک میشوند. در این روش لازم است قهوه از آفتاب بیش از حد در روز و رطوبت در شب محافظت شود. خطر پوسیدگی و تشکیل قارچ در این روش وجود دارد. بسته به آب و هوا، خشک شدن قهوه روی زمین ممکن است چند هفته طول بکشد. پس از اتمام فرآیند خشک کردن، رطوبت قهوه به 11 درصد کاهش مییابد.
روش مرطوب:
در این روش قسمت نرم میوه با استفاده از دستگاه جدا میشود. سپس شسته میشوند، تمام دانهها از نظر وزن و اندازه توسط دستگاه بررسی شده و بر اساس اندازه جداسازی میشوند. دانهها پس از مرتب سازی و یکسانسازی در مخازن تخمیر بزرگ قرار گرفته و به مدت ۱۲ تا ۴۸ ساعت نگهداری میشوند تا تمام باقیماندهها از بین بروند. پس از اتمام فرآیند تخمیر، دانههای قهوه کاملا شسته میشوند.
4- خشک کردن دانه ها
برای به دست آوردن قهوه فرآوری شده به روش مرطوب، از پخش کردن و زیرو رو کردن منظم آن در محل مناسب، برای رسیدن به رطوبت 11 درصدی در آفتاب استفاده میشود. در این مرحله دانههای خشک هنوز در یک غشای پوستی نازک قرار دارند. به همین دلیل دانههای خشک قهوه را به «قهوه کاغذی» میشناسند.
5- جداسازی یا درجهبندی دانههای قهوه
دانههای قهوه کاغذی برای حذف غشا قبل از صادرات پردازش میشوند. در طی فرآیند، این غشاء برداشته میشود، دانهها بر اساس وزن و اندازه آنها صیقل داده شده و جدا میشوند. در این مرحله دانههای آسیب دیده به صورت دستی یا ماشینی برداشته شده و بهترین دانههای قهوه برای فروش آماده میشوند.
اندازه دانه (درجه و اندازه) به صورت عددی از شماره 8 تا 20 مشخص میشود. دانهها بر اساس اندازهشان از هم جدا شده و در این محدوده طبقهبندی میشوند. محبوب ترین گروه دانه قهوه برای مصرف، گروه 16-18 است.
6- صادرات دانه قهوه
در این مرحله، دانههای قهوه که جدا شده و بر اساس اندازههایشان دستهبندی شده و به عنوان قهوه سبز شناخته میشوند. اکنون زمان آن فرا رسیده است که دانه سبز قهوه وطن خود را ترک کند. او سفر جدیدی را با بارگیری در کشتیها آغاز میکند.
7– چشیدن
کیفیت و طعم قهوه بهطور مکرر بررسی میگردد. فرآیند چشیدن قهوه “کاپینگ” نامیده میشود. چشنده که CUPPER نام دارد، ابتدا دانهها را ازنظر ظاهری به صورت بصری بررسی میکند. سپس قهوه برشته و آسیاب شده را با آب جوش در دمای کنترل شده دم میکند. کاپر ابتدا بوی قهوه دم کرده را بررسی میکند. بو (عطر) در تعیین کیفیت دانه و پودر قهوه بسیار مهم است. سپس طعم آن بررسی میشود. یک کاپر که در حرفه خود واقعا متخصص است می تواند صدها نمونه قهوه را با کوچکترین تفاوتها در یک روز تشخیص و تجزیه و تحلیل کند.
8- برشته کردن
بو دادن یا برشتهکردن فرآیندی است که قهوه سبز را به دانههای قهوه ای معطر تبدیل میکند. در طول فرآیند برشتهکردن، دما تقریباً در 280 درجه ثابت نگه داشته میشود. دانهها در طول فرآیند تفت دادن هم زده میشوند تا از سوختن آنها جلوگیری شود. وقتی دمای داخلی دانه قهوه به 200 درجه میرسد، قهوه قهوه ای رنگ میشود. روغن قهوه که عطر فوق العاده ای به قهوه می دهد و در داخل دانه پنهان شده است، در این دما ظاهر میشود. قهوه برشته شده باید فوراً خنک شود تا از سوختن بیشتر و از دست دادن بو و طعم آن جلوگیری شود.
9- آسیاب قهوه
قهوه قبل از اینکه به فنجان ما برسد، مراحل نهایی یعنی آسیاب کردن را طی میکند. بسته به روش دم کردن، دانههای قهوه به ضخامتهای مختلف آسیاب میشوند. وقتی قهوه ریز آسیاب شده باشد، سریعتر آماده میشود. به عنوان مثال، قهوه اسپرسو نسبت به قهوه ای که به روش قطرهای دم میشود، بیشتر آسیاب شده است. دستگاه اسپرسوساز اسانس قهوه را با فشار تقریباً 9 برابر فشار جو (133 psi) استخراج میکند.
کلام پایانی:
در این مقاله قهوه واکا برای شما در مورد اینکه قهوه از چه چیزی درست میشه و مراحل تولید میوه، دانه و پودر قهوه و همچنین میوه قهوه چیست صحبت کردیم. دانستن اینکه دانههای قهوه چگونه فرآوری میشوند و چگونه باید آسیاب شوند، میتواند کیفیت قهوه شما را تا حد زیادی بهبود بخشد. به یاد داشته باشید که فرآیند آسیابکردن باید با توجه به روش دم کردن و نوع قهوه مورد علاقه شما به دقت تنظیم شود.
قهوه واکا میخواهد فرهنگ قهوه را در سراسر ایران ترویج دهد. بنابراین قهوه واکا با داشتن این اطلاعات، به راحتی عمق طعم انواع قهوه را میشناسد و با استفاده از این اطلاعات هنگام تولید قهوه، تجربهای غنی و رضایت بخشتری را به شما عزیزان ارائه میکند. قهوههای باکیفیت جهانی و برند را برای رستورانها، کافهها و هتلهای شما ارائه میدهد.