قهوه یکی از محبوبترین نوشیدنیهای جهان است که بسیاری از افراد در سراسر دنیا از آن لذت میبرند. اما در کنار تمام فواید آن، قهوه حاوی کافئین است؛ مادهای که میتواند برای برخی افراد عوارض جانبی نظیر اضطراب، بیخوابی، تپش قلب و تحریک عصبی ایجاد کند. برای افرادی که به دلایل مختلفی نمیخواهند کافئین مصرف کنند، قهوه بدون کافئین یا روشهایی برای کاهش کافئین بسیار جذاب است. این مقاله به روشهای بدون کافئین کردن قهوه، مواد طبیعی که میتوانند به کاهش اثرات کافئین کمک کنند و همچنین تاثیر کاکائو بر کافئین قهوه میپردازد.
روشهای دیکف کردن قهوه
فرآیند بدون کافئین کردن قهوه به معنای حذف کافئین از دانههای قهوه است؛ این کار به گونهای انجام میشود که طعم و عطر قهوه تا حد امکان حفظ شود. با این حال، حذف کامل کافئین غیرممکن است، و حتی در قهوههای بدون کافئین نیز مقادیر اندکی کافئین وجود دارد. در ادامه به بررسی چند روش اصلی برای بدون کافئین کردن قهوه میپردازیم:
روش شیمیایی (متیلن کلراید)
روش شیمیایی یکی از متداولترین و اقتصادیترین روشها برای بدون کافئین کردن قهوه است. در این روش، از حلالهای شیمیایی مانند متیلن کلراید برای جدا کردن کافئین از دانههای قهوه استفاده میشود. دانههای سبز قهوه ابتدا با آب شسته میشوند تا کمی نرم شوند و سپس در حلال شیمیایی قرار میگیرند. این حلال با کافئین واکنش میدهد و آن را از دانههای قهوه جدا میکند. پس از آن، دانهها شسته شده و خشک میشوند تا هرگونه باقیمانده حلال از بین برود.
این روش قادر است تا ۹۷ درصد از کافئین قهوه را حذف کند، اما نگرانیهایی در خصوص باقی ماندن مقادیر اندکی از حلال در دانهها وجود دارد. با این حال، بیشتر تولیدکنندگان معتبر، از میزان بسیار کمی متیلن کلراید استفاده میکنند که کاملاً بیخطر است.
روش سوئیس واتر (Swiss Water Process)
روش سوئیس واتر یک روش کاملاً طبیعی و بدون استفاده از حلالهای شیمیایی است. در این روش، از آب برای حذف کافئین از دانههای قهوه استفاده میشود. دانههای قهوه ابتدا در آب گرم غوطهور میشوند تا کافئین و دیگر ترکیبات محلول از آنها جدا شوند. سپس، این محلول آبی از طریق فیلترهای زغالی عبور داده میشود تا کافئین جذب فیلترها شود. محلول بدون کافئین مجدداً به دانههای قهوه بازگردانده میشود تا عطر و طعم قهوه حفظ شود.
این روش به دلیل عدم استفاده از مواد شیمیایی، یکی از سالمترین روشهای بدون کافئین کردن قهوه به شمار میرود و طرفداران زیادی دارد.
روش دیاکسید کربن (CO2 Process)
در این روش، از دیاکسید کربن تحت فشار بالا به عنوان حلال طبیعی برای حذف کافئین استفاده میشود. دیاکسید کربن مایع به دانههای سبز قهوه تزریق میشود و کافئین را از آنها جدا میکند. این کافئین از طریق یک فرآیند استخراج از دیاکسید کربن جدا میشود و در نهایت دانههای قهوه خشک میشوند.
این روش نسبت به روش شیمیایی مزایای بیشتری دارد، زیرا طعم و عطر اصلی قهوه بهتر حفظ میشود و هیچ ماده شیمیایی خطرناکی در فرآیند استفاده نمیشود.
روش تریکلینیک (Triglycolic Method)
این روش کمتر شناخته شده است اما به عنوان یکی از روشهای نوین بدون کافئین کردن قهوه مطرح شده است. در این روش از ترکیبات پیچیدهای استفاده میشود که به طور طبیعی کافئین را جذب و حذف میکنند. این روش هنوز در مراحل آزمایشی و صنعتی شدن است، اما به دلیل قابلیت حذف کامل کافئین، آینده روشنی دارد.
مزایا و معایب قهوه بدون کافئین
مزایا:
مناسب برای افراد حساس به کافئین: افرادی که به کافئین حساس هستند یا مشکلاتی مانند اضطراب یا بیخوابی دارند، میتوانند بدون نگرانی از عوارض جانبی، قهوه بنوشند.
کمک به حفظ کیفیت خواب: مصرف قهوه بدون کافئین در ساعات شب میتواند به بهبود کیفیت خواب کمک کند و احتمال بیخوابی ناشی از کافئین را کاهش دهد.
کاهش خطرات مرتبط با قلب: افرادی که مشکلات قلبی دارند، ممکن است از مصرف قهوه بدون کافئین بهرهمند شوند زیرا کافئین میتواند تپش قلب را افزایش دهد.
معایب:
تغییر در طعم: هرچند فرآیند بدون کافئین کردن تلاش میکند که طعم قهوه حفظ شود، اما تغییراتی در طعم و عطر قهوه ایجاد میشود که ممکن است برای برخی افراد ناخوشایند باشد.
از دست دادن برخی مواد مغذی: در طول فرآیند بدون کافئین کردن، ممکن است برخی از ترکیبات مفید موجود در قهوه از بین برود.
موادی که میتوانند اثرات کافئین را کاهش دهند
علاوه بر استفاده از قهوه بدون کافئین، میتوان از مواد طبیعی و خوراکیهایی استفاده کرد که به کاهش اثرات کافئین کمک میکنند. این مواد میتوانند به تعادل سطح انرژی بدن کمک کرده و از اثرات منفی کافئین جلوگیری کنند:
الف) شیر و لبنیات
اضافه کردن شیر به قهوه یکی از بهترین روشها برای کاهش جذب کافئین است. شیر حاوی پروتئین و چربیهایی است که جذب کافئین را کندتر کرده و از اثرات ناگهانی و شدید آن جلوگیری میکند. همچنین، شیر باعث میشود که طعم تلخ قهوه نیز متعادل شود.
ب) زنجبیل
زنجبیل دارای خواص ضد التهابی و آرامشبخش است که میتواند به کاهش اثرات محرک کافئین کمک کند. اضافه کردن تکهای زنجبیل به قهوه میتواند به بهبود سیستم گوارش نیز کمک کرده و طعمی جذاب به قهوه ببخشد.
ج) دارچین
دارچین یکی از ادویههای پرطرفدار است که به تنظیم سطح قند خون کمک میکند. اضافه کردن کمی دارچین به قهوه میتواند از افزایش ناگهانی سطح انرژی و بیقراری جلوگیری کرده و اثرات کافئین را متعادل کند.
د) آب لیمو
آب لیمو دارای خاصیت اسیدی است و میتواند به دفع سریعتر کافئین از بدن کمک کند. اضافه کردن چند قطره آب لیمو به قهوه میتواند باعث کاهش اثرات کافئین شود. همچنین، آب لیمو به تنظیم سطح pH بدن کمک میکند.
ه) آب کافی
مصرف مقدار کافی آب در طول روز و به خصوص پس از نوشیدن قهوه میتواند به بدن کمک کند تا کافئین سریعتر دفع شود. هیدراته نگه داشتن بدن باعث میشود اثرات کافئین کمتر احساس شود و از خشکی دهان و سایر عوارض جلوگیری شود.
و) کاکائو و تاثیر آن بر کافئین
کاکائو نیز میتواند در کاهش اثرات کافئین نقش مهمی ایفا کند. کاکائو حاوی مقدار کمی کافئین است، اما ترکیب آن با قهوه میتواند تاثیرات آرامشبخش و ضد اضطراب داشته باشد. فلاونوئیدهای موجود در کاکائو، ترکیبات مفیدی هستند که اثرات تحریککننده کافئین را کاهش میدهند. همچنین، کاکائو حاوی تئوبرومین است؛ مادهای که به آرامش عضلات و کاهش اضطراب کمک میکند. بنابراین، ترکیب قهوه با کاکائو میتواند به کاهش اثرات منفی کافئین کمک کند و در عین حال طعم خوشایندی به نوشیدنی شما ببخشد.
کاهش مصرف کافئین در زندگی روزمره
کاهش مصرف کافئین بهخصوص برای افرادی که حساسیت بیشتری به آن دارند، میتواند تاثیرات مثبتی بر سلامت عمومی داشته باشد. در ادامه چند
راهکار ساده برای کاهش مصرف کافئین ارائه شده است:
الف) استفاده از قهوههای بدون کافئین یا کم کافئین
با جایگزین کردن قهوههای کم کافئین یا بدون کافئین به جای قهوههای معمولی، میتوان میزان کافئین دریافتی را کاهش داد. این قهوهها همان طعم دلپذیر قهوه را دارند اما بدون اثرات جانبی کافئین هستند.
ب) کاهش حجم فنجان قهوه
با کاهش حجم فنجان قهوه یا مصرف فنجانهای کوچکتر، میتوان به راحتی مصرف کافئین روزانه را کنترل کرد. این روش بسیار ساده اما موثر است.
ج) نوشیدنیهای جایگزین
چایهای گیاهی، آبهای طعمدار یا نوشیدنیهای طبیعی بدون کافئین میتوانند جایگزین خوبی برای قهوه باشند و به شما کمک کنند تا مصرف کافئین را به تدریج کاهش دهید.
انواع قهوه بدون کافئین
قهوه بدون کافئین در انواع مختلف و با روشهای دمآوری گوناگون در دسترس است. به طور کلی، هر نوع قهوهای که به صورت معمولی عرضه میشود، میتواند به شکل بدون کافئین نیز تهیه و عرضه شود. در ادامه به برخی از معروفترین انواع قهوه بدون کافئین اشاره میشود:
الف) قهوه اسپرسو بدون کافئین
اسپرسو بدون کافئین یکی از محبوبترین انواع قهوههای بدون کافئین است. این قهوه برای افرادی مناسب است که به دنبال طعمی قوی و غلیظ هستند اما نمیخواهند کافئین مصرف کنند. این نوع قهوه همان شدت و تلخی قهوه اسپرسوی معمولی را دارد ولی با کمترین میزان کافئین.
ب) قهوه فرانسه بدون کافئین
قهوه فرانسه بدون کافئین برای کسانی که طعم ملایمتر و لطیفتری را ترجیح میدهند، انتخاب بسیار مناسبی است. قهوه فرانسه معمولاً به صورت دمآوری قطرهای تهیه میشود و طعم و عطر ملایمتری نسبت به اسپرسو دارد. نسخه بدون کافئین آن تمامی ویژگیهای اصلی قهوه فرانسه را حفظ میکند، اما با محتوای کافئین کمتر.
ج) قهوه دمی بدون کافئین
قهوه دمی بدون کافئین برای افرادی که به روشهای دمآوری دستی و دقت در تهیه قهوه علاقه دارند، گزینهای عالی است. این قهوه به روشهای مختلفی مانند وی۶۰، کمکس، یا فرنچ پرس تهیه میشود و تجربهای متفاوت در طعم و عطر به همراه دارد.
د) قهوه فوری بدون کافئین
قهوه فوری بدون کافئین برای افرادی که به دنبال راحتی و سرعت در تهیه قهوه هستند، گزینهای مناسب است. قهوه فوری در کمترین زمان ممکن آماده میشود و تمام مزایای قهوه بدون کافئین را ارائه میدهد.
بهترین برندهای قهوه بدون کافئین در جهان
در بازار جهانی قهوه، برندهای مختلفی قهوههای بدون کافئین با کیفیتهای متفاوت ارائه میدهند. انتخاب یک برند مناسب به معیارهایی مانند طعم، کیفیت فرآیند حذف کافئین و منبع دانههای قهوه بستگی دارد. در ادامه، برخی از بهترین برندهای قهوه بدون کافئین در جهان معرفی میشوند:
الف) Swiss Water Decaf
برند Swiss Water یکی از محبوبترین و معتبرترین برندها در زمینه تولید قهوه بدون کافئین است. قهوههای این برند با استفاده از روش طبیعی “سوئیس واتر” که در آن از هیچگونه مواد شیمیایی استفاده نمیشود، تولید میشوند. این برند برای افرادی که به دنبال قهوه طبیعی و سالم هستند، بسیار مناسب است و طعم و عطر قهوه را به خوبی حفظ میکند.
ب) Volcanica Coffee
Volcanica Coffee یکی از برندهای معروف قهوه است که قهوه بدون کافئین با کیفیت بالا عرضه میکند. این برند از دانههای قهوه با کیفیت بالا از مناطق مختلف جهان استفاده میکند و با فرآیندهای طبیعی بدون کافئین، طعمی خالص و عالی را ارائه میدهد. دانههای قهوه بدون کافئین این برند از مناطق مشهور تولید قهوه مانند اتیوپی، کلمبیا و کنیا تهیه میشوند.
ج) Kicking Horse Decaf Coffee
Kicking Horse Coffee یکی دیگر از برندهای معتبر قهوه است که قهوههای بدون کافئین ارگانیک و با کیفیت بالا تولید میکند. این برند از فرآیند سوئیس واتر برای حذف کافئین استفاده میکند و قهوههای آن بدون هیچ گونه مواد شیمیایی تولید میشوند. این برند به دلیل تمرکز بر تولید قهوههای ارگانیک و دوستدار محیط زیست، محبوبیت زیادی دارد.
ه) Peet’s Coffee Decaf
Peet’s Coffee یکی از برندهای برجسته قهوه است که قهوههای بدون کافئین با طعمهای مختلف عرضه میکند. قهوه بدون کافئین این برند با استفاده از فرآیند سوئیس واتر تولید میشود و به دلیل حفظ طعم و عطر طبیعی قهوه، برای عاشقان قهوه بدون کافئین انتخابی مناسب است.
و) No Fun Jo Decaf
No Fun Jo Decaf یکی دیگر از برندهای معروف و پرطرفدار در زمینه قهوه بدون کافئین است. این برند به دلیل استفاده از دانههای ارگانیک و روشهای طبیعی حذف کافئین، توانسته است در بازار جهانی قهوه بدون کافئین جایگاه ویژهای پیدا کند. قهوههای این برند دارای طعمی قوی و غنی هستند که تفاوت زیادی با قهوههای معمولی ندارند.
ز) Cafe Don Pablo Decaf
Cafe Don Pablo یک برند خانوادگی است که به تولید قهوههای ارگانیک و بدون کافئین مشهور است. این برند از فرآیند سوئیس واتر برای حذف کافئین استفاده میکند و دانههای قهوهای که در محصولات آن استفاده میشود، از مزارع ارگانیک تهیه میشوند. قهوههای بدون کافئین این برند طعمی ملایم و دلچسب دارند.
ح) Lifeboost Decaf Coffee
Lifeboost Coffee یک برند مشهور است که قهوههای ارگانیک، بدون مواد افزودنی و با فرآیند طبیعی بدون کافئین تولید میکند. قهوههای این برند از مزارع کوهستانی نیکاراگوئه تهیه میشوند و علاوه بر حذف کافئین، به سلامت محیط زیست نیز توجه زیادی دارد. قهوه بدون کافئین Lifeboost به دلیل طعم غنی و ملایم، برای افرادی که به دنبال یک تجربه منحصر به فرد در نوشیدن قهوه بدون کافئین هستند، انتخاب مناسبی است.
د) Lavazza Decaffeinated Coffee
Lavazza یکی از مشهورترین برندهای قهوه ایتالیایی است که قهوههای بدون کافئین با طعم و کیفیت عالی تولید میکند. این برند با حفظ تعادل در طعم و عطر قهوه، یکی از گزینههای محبوب برای کسانی است که به دنبال قهوهای با کمترین میزان کافئین اما طعم قوی هستند.
نکات مهم در انتخاب قهوه بدون کافئین
هنگام انتخاب قهوه بدون کافئین، توجه به چند نکته کلیدی میتواند به شما کمک کند تا بهترین گزینه را انتخاب کنید:
روش حذف کافئین
روش حذف کافئین تأثیر مستقیمی بر طعم و کیفیت قهوه دارد. اگر به دنبال قهوه طبیعی و سالم هستید، بهتر است قهوههایی را انتخاب کنید که با روش سوئیس واتر یا دیاکسید کربن بدون کافئین شدهاند.
منبع دانههای قهوه
دانههای قهوهای که از مناطق معتبر و با کیفیت تهیه شدهاند، معمولاً طعم و عطر بهتری دارند. بهتر است برندهایی را انتخاب کنید که از دانههای قهوه ارگانیک و مرغوب استفاده میکنند.
تأثیر بر محیط زیست
برخی برندها به مسائل محیط زیستی توجه دارند و محصولاتشان بدون استفاده از مواد شیمیایی و با رعایت اصول کشاورزی پایدار تولید میشود. انتخاب این برندها میتواند به حفظ محیط زیست نیز کمک کند.
نتیجهگیری
مصرف کافئین برای بسیاری از افراد لذتبخش و انرژیبخش است، اما برای کسانی که به دنبال کاهش اثرات آن هستند یا به کافئین حساسیت دارند، قهوه بدون کافئین و استفاده از مواد طبیعی که اثرات کافئین را متعادل میکنند، راهحلهای خوبی هستند. با توجه به مزایا و معایب هر روش، انتخاب مناسبترین روش برای بدون کافئین کردن قهوه یا کاهش اثرات کافئین به نیازهای فردی شما بستگی دارد.